Những năm gần đây xuất hiện nhiều loại pháo hoa, trong đó có những loại pháo hoa được phép sử dụng trong các dịp lễ, Tết, khai trương… Còn đối với các loại pháo hoa nổ thì việc sử dụng phải theo quy định của pháp luật. Pháo hoa được phép sử dụng là loại pháo gây ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian nhưng không gây ra tiếng nổ. Còn loại “pháo hoa nổ” là loại pháo mà người dân không được phép tự ý sử dụng. Pháo hoa nổ được xếp vào nhóm pháo nổ và nghiêm cấm các tổ chức, cá nhân tự ý sử dụng. Việc sử dụng pháo hoa nổ do cơ quan có thẩm quyền quyết định trong những trường hợp đặc biệt.

Theo Nghị định 137/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng pháo, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì được phép sử dụng pháo hoa trong các dịp lễ, Tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.

Pháo hoa được phép sử dụng trong những dịp cá nhân là loại pháo được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.

Pháo hoa do Nhà máy Z121 – Bộ Quốc Phòng sản xuất

Còn “pháo hoa nổ” (loại phát ra tiếng nổ) được xếp vào nhóm pháo nổ và việc sử dụng do cơ quan có thẩm quyền quyết định trong những trường hợp đặc biệt, các dịp lễ lớn hoặc dịp Tết theo kế hoạch của Nhà nước. Nghiêm cấm việc tổ chức, cá nhân tự ý sản xuất, vận chuyển, mua bán, sử dụng trái phép pháo nổ và pháo hoa nổ.

Vì vậy, theo các quy định trên thì vào dịp Tết, người dân được phép mua và đốt các loại pháo hoa chỉ có âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian mà không gây tiếng nổ. Việc người dân mua các loại pháo hoa không nổ để sử dụng cũng phải mua tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.

Nghị định 137/2020 của Chính phủ cũng quy định về các hành vi bị nghiêm cấm gồm: Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.

Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo. Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.

Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường…

Từ năm 2008, đã có quy định về việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép pháo nổ và thuốc pháo, hành vi đốt pháo nổ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự và tùy từng tính chất, mức độ, hành vi, đối tượng phạm tội sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật. Nếu là hành vi “đốt pháo” tại nơi công cộng thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Gây rối trật tự công cộng, hình phạt cao nhất lên đến 7 năm tù. Còn nếu “sản xuất, buôn bán” pháo thì sẽ bị xử lý về tội Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm, hình phạt lên đến 15 năm tù nếu sản xuất, buôn bán từ 120 kg pháo nổ trở lên.

Như vậy, theo quy định pháp luật, để được phép mua, bán, sử dụng các loại pháo hoa do Nhà máy Z121 thuộc Bộ Quốc phòng sản xuất, cá nhân và tập thể chỉ có thể qua cửa hàng của Bộ Quốc phòng mua để sử dụng chứ không được phép mua đi bán lại. Đồng thời, khách hàng cũng phải trên 18 tuổi, có đủ tính pháp lý; khi đến mua thì bắt buộc phải trình chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân, mỗi người mua từ 3 – 5 giàn theo đúng quy định của nhà máy. Đối với những trường hợp người dân có nhu cầu sử dụng pháo, phải có giấy đăng ký và phải báo với khu phố để nổ vào thời điểm nào, số lượng bao nhiêu, tránh việc sử dụng bừa bãi, sai quy định của pháp luật thì vẫn bị xử lý theo quy định.

Cơ quan Công an khuyến cáo, tình trạng mua bán trái phép pháo hoa không chỉ ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng, mà còn tiềm ẩn nguy cơ lừa đảo và mất an toàn về phòng, chống cháy nổ. Mọi hành vi vi phạm tùy tính chất, mức độ sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.